Alle ondernemersactiviteiten in Nauticus worden uitgevoerd door middel van een actiemechanisme dat op dat van Puerto Rico lijkt: de spelers kiezen om de beurt een actie die alleen voor de actieve speler een bonus oplevert. Daarna mogen de overige spelers dezelfde actie ook uitvoeren, maar dan zonder bonus. Een ronde bestaat uit het uitvoeren van zeven van acht mogelijke acties; het spel zelf bestaat uit vijf rondes; bij twee spelers uit vier. De acht mogelijke acties in een ronde worden voorgesteld door soort halve taartpunten die aan het begin van iedere ronde willekeurig in cirkelvorm op het centrale bord worden geplaatst, alwaar de bonussen en prijzen al staan aangegeven. Als een actie gekozen is, wordt deze naar het midden verschoven om te laten zien dat deze niet meer beschikbaar is deze ronde. Aan begin van het spel krijgen de spelers geld en een aantal arbeiders die nodig zijn om diverse acties te betalen. Verder krijgen de spelers een opslagruimte om spullen op te slaan die nog niet kunnen of mogen worden gebouwd. Tenslotte krijgt iedere speler nog 3 pas fiches, met aan de ene kant een kroon teken, en aan de andere kant een aantal (straf)punten: 1, 2 en 3.

De overige vier beige kleurige acties kosten geen geld en dienen voornamelijk voor de overige logistiek. Er is een actie om spullen van de opslagplaats naar de werf te verplaatsen, dat betekent verder aan de schepen bouwen ofwel goederen naar het schip verplaatsen, wat hiervoor gek genoeg niet af hoeft te zijn. Een andere actie dient om de goederen te leveren vanaf de schepen, wat weer alleen kan vanaf vol geladen schepen die ook nog eens helemaal af moeten zijn: per rompdeel een zeil, mast en één goed. De geleverde goederen worden zolang naast de opslagplaats gelegd voor de eindafrekening. Resteert nog een actie om aan het broodnodige geld te komen en een speciale actie om punten te scoren voor alle kronen die de speler zichtbaar zijn; niet alleen kunnen dat masten of zeilen zijn, al gebouwd of nog op voorraad, maar ook als een speler voor een actie past kan hij een van zijn tegels omdraaien naar de kroonkant. Doet hij dat niet dan krijgt hij strafpunten aan het eind van de ronde, met een maximum van 6 voor alledrie de tegels.

Na de vier of vijf rondes is het spel klaar en wordt het succes van de onderneming gemeten: gebouwde schepen zijn 2, 8, 20 of maar liefst 35 punten waard, dezelfde geleverde goederen leveren punten op die exponentieel met het aantal toenemen. Alle restanten, in de opslagplaats of op de werf leveren slechts restpuntjes op. De speler die nu de meeste punten heeft is winnaar, en wordt tot CEO van het jaar gekroond!

Alles is weer eens krap in Nauticus. Geld en arbeiders zijn nodig voor de meeste acties, terwijl ook opslagruimte krap kan worden, en de regels gebieden dat er niks weg gegooid mag worden uit dit depot. Het vergt nogal wat van de logistieke planning om de verkozen schepen af te bouwen en dan wellicht hiermee ook nog een flink aantal goederen te vervoeren. Het aan Puerto Rico gelieerde actiemechanisme is het leukste onderdeel van het spel en zorgt al voor moeilijke maar leuke keuzes; het zorgt echter niet voor de tactische variatie die een spel als Puerto Rico kenmerkt. Er is geen andere tactiek dan schepen bouwen; de tactische afwegingen beperken zich tot hoe groot die schepen moeten gaan worden: veel kleintjes of enkele grote. Die kleintjes scoren minder punten, maar maken goederenvervoer wel weer makkelijker.

Nauticus 'adverteert' met haar actiemechanisme op de achterkant van de doos, door te stellen dat dit een vlot spelverloop mogelijk maakt doordat iedere speler dezelfde actie als de actieve speler mag uitvoeren. maar dat is in de praktijk dus niet zo. Eerst moet er maar afgewacht worden wat de actieve speler voor actie kiest, en daarna moet er zelf gekozen worden wat er gekocht moet worden, voor hoeveel geld en arbeiders, en dat vereist nogal wat denkwerk. Een logistiek foutje is zo gemaakt, waardoor kopen, bouwen of afleveren in een volgende beurt frustrerend genoeg net niet kan. Om dit enigszins tegemoet te komen heeft iedere speler de beschikking over een eenmalige extra actie, hetgeen toch een beetje aanvoelt als een 'patch', die in de regels wordt aanbevolen om voor de laatste ronde te bewaren.

Het logistiek gepuzzel zorgt er voor dat Nauticus in de categorie veelspelerspel valt. Dat is geen probleem, maar ook in de categorie willen we ook wel een beetje lol hebben aan tafel, en dat ontbreekt gewoon bij dit spel. Autistisch peinzen, kreunen en steunen, dat is wat er gebeurt aan tafel. Voor wie dat aantrekt, moet vooral Nauticus gaan proberen, maar bedenk wel dat het zeker zo’n twee uur duurt. Wat dit nog versterkt is de beloning uitkering wanneer een schip wordt afgebouwd; zeker bij een groter schip moet er flink worden nagedacht wat er gewenst is. De rest van de spelers moet hierop rustig blijven wachten...

De uitvoering is weinig uitbundig en met z’n kleurstelling een beetje flets; en die blokjes die arbeiders moeten voorstellen: dat kan toch wel een beetje beter  anno nu?
We mogen ons dan eindelijk eens CEO van een drietal ondernemingen noemen, Nauticus laat het toch wel erg als een kantoorbaan voelen. Jammer dat een spel met een scheepvaartthema zo kurkdroog moet zijn...
© 2014 Edwin van de Sluis

Nauticus, Wolfgang Kramer & Michael Kiesling, Kosmos, 2013 - 2 tot 4 spelers vanaf 12 jaar, 90 minuten