xxxx xxxx

Lewis & Clark
Auteur: Cédrick Chaboussit
Uitgever: Ludonaute
Jaar: 2013

recensie door
x
Een veelgehoorde opmerking bij spellen is dat het thema er met de haren is bijgesleept. Dat hoeft geen probleem te zijn, maar het is wel gemakkelijker voor spelers om zich bij een spel met een passend thema in te leven; de mechanismen in het spel komen vaak wat logischer over en zijn daardoor sneller te begrijpen. Wat het thema betreft, hebben de spelers in 'Lewis & Clark' niets te klagen; het spel heeft een historische achtergrond: de verkennende expeditie die van 1803 tot 1805 die in opdracht van de Amerikaanse president Jefferson werd uitgevoerd nadat Louisiana voor 15 miljoen dollar van Napoleon werd overgenomen. De ontdekkingstocht ging naar het westen om uiteindelijk aan de westkust te eindigen. Twee tot vier spelers starten een eigen expeditie in een race wie het eerste aan de kust belandt en daar zijn kampement opslaat. Ze maken daarbij gebruik van karakterkaarten die grondstoffen of andere voordeeltjes leveren.
x

Blijkbaar ging de expeditie merendeels over water; dit is tenminste het pad dat vanaf St. Louis bevaren moet worden. Ergens verderop op de route wordt de vaarroute bemoeilijkt door bergachtig terrein, maar dat is een zorg van later. Elke speler begint het spel met zijn eigen maar aan elkaar identieke karakterset van zes kaarten. De historisch geïnteresseerde speler kan in de regels nalezen wie hij in zijn expeditie heeft waarbij de auteur moeite heeft gedaan om de functie van de kaarten overeen te laten komen met de karakters. Zo is 'François Labiche' een ervaren bootsman en handelaar met de Indianen die verscheidene Indianentalen spreekt; de kaartfunctie heeft dan ook met Indianen te maken. En wat bijvoorbeeld te denken van 'Hugh Hall'? Hij was een van de houthakkers in de expeditie met een voorkeur voor whiskey welke samen met andere legerovertredingen voor diverse krijgsraadstraffen zorgden die echter niet zwaar genoeg waren om hem uit de expeditie te schoppen. Leuk om te weten, nietwaar?
x
Hout, voedsel, huiden en uitrusting liggen op het bord, samen met de kano's, de paarden en een enkele Indiaan. Een rijtje van vijf nieuwe karakterkaarten ligt aan de zijkant; deze kunnen tegen wisselende kosten worden aangeschaft en op de hand genomen. Alle spelers starten met hun verkenners in St. Louis, en leggen daar tevens hun kampementmarker neer.
x
Elke speler heeft een eigen spelersbordje waarop drie boten voor de expeditieleden staan afgebeeld, en twee plekken voor de Indianen. Elke speler begint bovendien met wat startspullen en een Indiaan die hij op dit bordje plaatst.
x
x
Elke beurt moet een speler ofwel een handkaart spelen, of een Indiaan bij een actie in het Indianendorp zetten. Op de kaart staat afgebeeld wat het de speler oplevert: grondstoffen, het omzetten van grondstoffen, de verkenner bewegen, of alle verzamelde Indianen in het dorp aan de eigen expeditie toevoegen. Na het uitspelen van een kaart wordt ook bij de linker- en rechterbuurman gekeken of er eenzelfde symbool open ligt; deze mag dan bij de verzameling worden opgeteld.
x
Maar een kaart uitspelen gaat niet zomaar: deze moet ondersteund worden door een andere blind uit te spelen handkaart, of een Indiaan, of beide. Elke karakterkaart laat een tot drie Indianen zien; dit is de factor die met de gespeelde karakterkaart mag worden vermenigvuldigd. Een speler speelt bijvoorbeeld een kaart waarbij hout mag worden gepakt, en voegt er een kaart bij waarop twee Indianen te zien zijn. Dat levert hem dan twee hout op. Ligt er bij de linker- en/of rechterspeler nog een gespeelde kaart waarop een houtsymbool is te zien, dan mag hij in totaal vier hout -twee Indianen x twee houtsymbolen- pakken Ook mag de speler nog Indianen uit zijn expeditie aan de blind gespeelde kaart toevoegen, maar het totaal aan Indianen(symbolen) mag nooit meer zijn dan drie. De gespeelde kaarten blijven op tafel liggen en vormen zo een leuk extraatje voor andere spelers die van de symbolen op deze kaarten gebruik kunnen maken.
x
In het Indianendorp kunnen afhankelijk van de actie per keer een of meerdere Indianen worden gezet om aan grondstoffen te komen, of deze in te ruilen voor kano”s of paarden.
x
x
Naast de verplichte actie kan een speler een nieuwe karakterkaart kopen; de kosten hiervoor lopen af maar bevatten altijd een hoeveelheid huiden en uitrusting. De kaart wordt op de hand genomen en kan vanaf een volgende beurt worden uitgespeeld.
x
x
De actie waar het allemaal om draait, is het opzetten van het kampement. Een speler kan deze actie op elk moment in zijn beurt uitvoeren, voor of na de verplichte actie. Eerst wordt gekeken of de verkenner niet al te ver vooruit is gelopen; er is namelijk straf voor elke kaart die een speler nog op de hand heeft; en de hoeveelheid grondstoffen en het aantal Indianen in de boten kan ook vertragend werken.
x
De verkenner wordt dan het vereiste aantal vakjes teruggezet, mocht dit nodig zijn, en dit is waar het nieuwe kampement wordt opgezet. Vervolgens mogen alle gespeelde handkaarten weer op de hand worden genomen.
x
Gedurende het spel hebben de spelers niet hetzelfde ritme; de ene speler heeft een kaart gekocht en heeft daardoor een extra kaart om te spelen, terwijl een andere speler beslist om met minder uitgespeelde kaarten een kampement te gaan opzetten. Welke kaart een speler nog op de hand heeft om te kunnen spelen, is vooral bij de tolkenkaarten van belang, waarbij een speler alle Indianen in het dorp bij de eigen expeditie mag voegen en op die manier extra beurten heeft om de verkenner met de acties van deze Indianen vooruit te helpen. Weten wanneer een medespeler zijn kampement gaat opzetten is niet zonder belang: het kan de eigen productie een aardige boost geven wanneer er bij de buren soortgelijke symbolen openliggen, en het zou jammer zijn wanneer een medespeler dan besluit zijn kampement op te zetten en daarbij al zijn kaarten van tafel raapt.
Ook het kopiëren van een al uitgespeelde kaart is een populaire actie die in het Indianendorp tegen betaling van een voedsel kan worden uitgevoerd.
x
Zo gaat het hortend en stotend vooruit. Kano's worden gebruikt op het water, paarden in de bergen. Er wordt stilletjes geteld: kom ik net voor de bergen uit met mijn beweging en kan ik daar dan ook mijn kampement opzetten, of krijg ik straf en moet ik toch weer achteruit? Uiteindelijk weet een speler het laatste stuk tot of voorbij Fort Clatsop te overbruggen, en is dan ook meestal de winnaar omdat andere spelers nog verstrikt zitten in hun onafgewerkte overwinningsformule. Want het blijft een flinke puzzel, om telkens op de juiste locatie uit te komen!
x
x
x
x
Lewis & Clark valt op door zijn afwijkend spelmechanisme, maar het is afwijkend en vertrouwd tegelijk. Poppetjes inzetten, kaarten spelen; dat wordt in de meeste andere spellen ook wel gedaan. Maar in Lewis & Clark zit ook nog wat logistiek, die bepaald wordt door de sancties van de handkaarten en de spullen en de Indianen op de schepen. Veel Indianen uit het dorp kunnen pakken kan gunstig zijn, maar wanneer deze zich bij het opzetten van het kampement in boten bevinden waar een tijdstraf op ligt, worden ze tot een ongewenste last. Extra boten kunnen weliswaar worden gekocht om deze sanctie te ontlopen of verminderen, maar ook dit is weer een afweging, want kunnen deze grondstoffen die voor deze aanschaf nodig zijn niet anders of beter worden aangewend?
x
En de handkaarten; daar zitten wel hele handige tussen! Wachten tot zo'n kaart in de rij opschuift en goedkoper wordt is riskant, want wanneer een speler met een kaartactie alle Indianen uit het dorp pakt, verdwijnt daarmee ook de goedkoopste kaart uit de etalage. Bovendien kan een andere speler ook wel eens oren hebben naar diezelfde kaart die hij in zijn beurt dan koopt en daarmee voor de ander wegkaapt.
Met veel handkaarten kan een speler lekker veel acties uitvoeren; toch kunnen ook deze kaarten tot een last worden wanneer het deck te groot wordt en een actie pas weer kan worden gedaan wanneer het kampement is opgezet. Om deze keuze te kunnen bespoedigen, is er in het Indianendorp nog een speciale actie waarbij een speler tot drie kaarten uit zijn hand mag afleggen.
x
Het spel voelt heel fris, en het is een leuke puzzel om met de handkaarten en de Indianen het maximale eruit te halen en het kampement zover naar voren en zo gunstig mogelijk te kunnen plaatsen. Lang duurt het spel niet, en meestal is het ook een plotse ontknoping wanneer een speler opeens de laatste vakjes weet af te leggen en zonder of zonder al teveel straf en dus terugwaartse verkenner het kampement bij of voorbij Fort Clatsop op weet te slaan, terwijl de rest van de spelers nog peinzend over hun eigen volgende beurt zat na te denken.
x
Lewis & Clark: onderscheidend, mooi geïllustreerd, prima uitgevoerd, en een plezier om te spelen.
© 2014 Richard van Vugt

Lewis & Clark, Cédrick Chaboussit, 2013, Ludonaute / Asmodee - 1 tot 5 spelers vanaf 14 jaar, 30 minuten per speler
x
x
x