xxxx xxxx

Istanbul
Auteur: Rüdiger Dorn
Uitgever: Pegasus Spiele
Jaar: 2013

recensie door
x x

We wagen ons als handelaren op de drukke bazaar van Istanbul. Met behulp van onze lieftallige assistenten proberen we middels slim handelen een fortuin te maken. Het uiteindelijke doel is om als eerste een bepaald aantal robijnen te verwerven.
x
Het bord is variabel, en bestaat uit 16 locaties in een 4x4 grid. Iedere speler heeft een eigen spelersbordje, zijn kruiwagen, waarop waren en robijnen kunnen worden gelegd. Ieder heeft een handelaar en vier assistenten in zijn kleur, die zich als een stapel over het bord bewegen. Wie aan de beurt is verplaatst zijn stapel 1 of 2 locaties, en legt op de doellocatie zijn onderste assistent naast de stapel. Deze assistent wordt hier achtergelaten, en kan de actie uitvoeren die bij de locatie hoort. Zodra de handelaar alleen is overgebleven kan hij geen acties meer uitvoeren. Maar als een handelaar naar een locatie beweegt waar hij al eerder een assistent heeft achtergelaten, dan mag hij deze assistent juist onder zijn stapel terug stoppen en de betreffende actie uitvoeren! Zo kan hij zijn eerder achtergelaten assistenten dus weer ophalen.
x
x
Soms liggen ze te ver uit de route, of is de locatie (actie) waar ze liggen simpelweg niet interessant meer; geen nood, als de handelaar naar de Fontein gaat, mag hij al zijn assistenten van over het hele bord verzamelen en weer als stapel onder hem leggen.
x
En wat doen de handelaren dan allemaal op het bord? In een notendop: goederen verzamelen en inruilen voor robijnen, of de goederen verkopen voor geld en dat geld gebruiken voor de aanschaf van robijnen. En met de robijnen (5 of 6) het spel winnen. Er zijn Pakhuizen in drie kleuren, waar de kruiwagen tot maximaal laadvermogen kan worden volgeladen met waren van de overeenkomstige kleur. De kruiwagen, die aan het begin van het spel plaats biedt aan twee waren per soort, kan bij de Wagenmaker uitgebreid worden tot maximaal 5 waren per soort.
x

Er zijn twee Marktkramen waar verschillende warencombinaties verkocht kunnen worden voor geld, en bij de Edelsteenhandelaar kunnen met dit geld robijnen gekocht worden. Maar je kan de waren ook direct naar het Paleis van de Sultan brengen in ruil voor een robijn.
x
Dat klinkt niet al te ingewikkeld, maar er is natuurlijk concurrentie op het bord! Wie op een locatie eindigt waar al een andere handelaar staat, moet hem twee lira betalen. Als je dat geld niet hebt, mag je dus ook niet naar een bezette locatie bewegen! Gelukkig hebben alle spelers ook nog een niet-al-te-fris familielid. Dit neefje zit in de bak, maar als de handelaar naar het politiebureau loopt en een goed woordje voor hem doet, wordt hij op vrije voeten gesteld. Dit familielid mag dan op een willekeurige locatie op het bord geplaatst worden, om daar de actie uit te voeren.
x
Hij mag eventuele handelaren die daar aanwezig zijn compleet negeren, en hoeft geen 2 lira te betalen. Maar kennelijk is het neefje een draaideurcrimineeltje: als een handelaar van een tegenstander het neefje ergens ziet lopen, mag hij de kwajongen subiet terugsturen naar het politiebureau, en krijgt hij 3 lira of een bonuskaart van oom agent als dank voor het uitvoeren van zijn burgerplicht.
x
Bonuskaarten zijn daarnaast te verkrijgen bij de locatie Karavanserai, of tegen betaling bij de gouverneur (een karakter dat over het bord beweegt, en na iedere ontmoeting met een handelaar weer verder wordt bewogen). De bonuskaarten bevatten allerhande voordelen als geld, goederen, kortingen, of dubbele acties.
x
Tot slot zijn de twee Moskeeën het vermelden waard. Op iedere moskee liggen twee stapels met moskee-tegels. Wie het op de bovenste tegel afgebeelde aantal waren van een specifieke kleur bezit mag zo’n tegel ophalen. De tegels bieden een voordeel dat tijdens de rest van het spel gebruikt kan worden, zoals een vijfde assistentschijf pakken, of nogmaals dobbelen bij de locaties waarbij gedobbeld moet worden. Wie beide tegels van een moskee heeft, krijgt alvast een robijn als beloning.

Zodra een speler 5 (3-5 spelers) of 6 (2 spelers) robijnen heeft, wordt de ronde nog afgespeeld. De speler met de meeste robijnen wint dan het spel.
x
x
x
Er zijn meerdere tactieken om uit te proberen: als eerste robijnen kopen/ruilen zolang ze nog goedkoop zijn (de prijzen lopen op na iedere transactie)? Of juist eerst alle moskee-tegels halen en de kruiwagen uitbouwen, om daarna met maximale capaciteit achter de robijnen aan te gaan? Met alle extra mogelijkheden en laadcapaciteit is de inmiddels hogere prijs geen probleem, maar soms duurt deze aanpak te lang en heeft een andere speler zijn benodigde robijnen tegen die tijd allang binnen.
x
x
Welke aanpak het beste werkt is sterk afhankelijk van de configuratie van het bord. De hoekpunten van het bord zijn wat lastiger te bereiken, en zullen daarom meestal minder frequent bezocht worden. Ook de locatie van de fontein is belangrijk: om alle assistenten weer thuis te krijgen wordt de fontein regelmatig bezocht. Locaties binnen twee stappen van de fontein zijn daarom het meest populair.
x
Er is niet heel veel directe interactie tussen de spelers, maar er zijn toch legio tandenknars-momenten. Niet alleen moet je elkaar geld betalen als de handelaren op dezelfde locatie staan, ook drijft iedere transactie bij de edelsteenhandelaar of de Sultan de prijs van een robijn op, en hetzelfde geldt voor de moskeetegels. Zorg dat je er als eerste bent, is het devies!
x
Na het verkopen van waren op de markt komt er een nieuw tegeltje te liggen waarop gevraagde waren staan afgebeeld, wat erg vervelend is als je net gespaard had voor de waren op het vorige tegeltje... Dit levert net voldoende interactiviteit op om het spel niet te kwalificeren als ‘multi-player solitaire’.
x
Istanbul zit solide in elkaar. De regels zijn kort en duidelijk, de iconografie op het bord en de kaarten is zelfverklarend, er is een helder en compleet speloverzicht aanwezig, het thema is goed ingebed in het spel, en het is sfeervol vormgegeven. Het spel is afwisselend en origineel genoeg om ook de veelspeler te kunnen boeien.
© 2014 Barbara van Vugt

Istanbul, Rüdiger Dorn, Pegasus Spiele, 2014 - 2 tot 5 spelers vanaf 10 jaar, 40-60 minuten
Na de zoveelste keer spelen gaat de glans er wel een beetje af
Een degelijk, leuk, maar nergens echt vernieuwend spel
x
x
x