Er wordt weer wat ons gevraagd, mensuh! Dit keer zijn we machtige Archons, je weet tog; en wie kent Cardis niet, die prachtige stad? Nou, de koning vraagt of wij ons best willen doen om hem te plezieren; een nogal onduidelijk verzoek waar we zelf maar een integere invulling aan geven. Dat doen we zonder blikken of blozen, we zijn de kwaadste niet, dus leveren we onderling strijd om macht en aanzien. We sprokkelen grondstoffen bij elkaar, recruteren soldaten voor de Koninklijke Garde, proberen invloed te krijgen bij de notabelen van de stad, bouwen her en der gebouwen en gebruiken de paleisvertrekken om aan puntkaarten te komen.

Eh, wacht, hier spat het sprookje wat onhandig en onverwacht uit elkaar: de drie seizoenen van in totaal negen rondes zijn gewoon een vehikel om aan zoveel mogelijk punten te komen! Weg romantiek!

Op en rond het bonte bord worden de spelmaterialiën klaargelegd: de gebouwen, het geld, de grondstoffen/blokjes, recruteringsfiches, wetenschaps- en kunstkaarten, provinciekaarten en ga nog maar even door. Het schijnt moeilijk te zijn om in eigen -Kickstarter- beheer een spel te maken dat nìet overloopt van de spelonderdelen; Uwe Rosenberg is hiervan een slechte voorganger...

Iedere speler krijgt vijf mènnekes -Archon is een ‘worker placement’ spel- en een set van acht identieke karakterkaarten dat aan het begin van het spel nog wordt aangevuld met twee speciale karakterkaarten; de spelers kiezen zelf met welke twee van vier verschillende karakterkaarten ze hun set aanvullen. Deze set wordt naar eigen inzicht in twee setjes van vijf gesplitst, die in twee volgende ronden worden uitgespeeld. Dat  gebeurt nadat een van de vijf poppetjes op een veld is ingezet; op het veld staat aangegeven of het een of twee kaarten kost. Een veld waarop twee kaarten staan afgebeeld kan ook worden betaald door er in plaats van twee standaardkaarten een enkele speciale karakterkaart bij uit te spelen.

Punten kunnen tijdens een ronde worden gescoord door een gebouw te bouwen; op het gebouw staat wat het aan grondstoffen kost, wat het doet -à la Puerto Rico- en wat het direct aan punten oplevert. De belangrijkste punten zijn echter te halen na de derde ronde wanneer de kaart die bij de koning ligt wordt gewaardeerd; hier zijn punten te halen voor meerderheden -in kaarten- in astronomie, kunst en wachters. Deze meerderheden zijn te halen door in de drie verschillende categorieën kaarten te verwerven, en deze kosten blokjes/grondstoffen en geld, alleen maar geld, of een blokje/grondstof en een recruteringsschildje.

Grondstoffen kunnen op de markt worden gekocht; daar is geld voor nodig -elke speler start met slechts twee geld- maar meer geld ligt opgestapeld bij de Treasury, waar een ingezet mannetje goed is voor twee geld. Op de markt kunnen overigens ook grondstoffen worden verhandeld, en er wordt elke ronde een nieuwe kaart bij het paleis uitgelegd -maar ook weggehaald- die misschien ook wel een conversie van het een naar het ander oplevert.

Na twee rondes zijn de twee setjes uitgespeeld, en mogen de spelers van hun tien kaarten opnieuw twee setjes samenstellen, die dan vaak met nieuw verworven speciale karakterkaarten zijn uitgerust. Na elke derde ronde is er een waardering; dan wordt ook gekeken of de stad voldoende door wachters is verdedigd. Is dit niet het geval, dan moeten spelers uit eigen zak het verschil bijbetalen; in eerste instantie met recruteringsfiches, maar wanneer dit niet voldoende is vervolgens met grondstoffen, goud en punten. Omdat de wachters ook meedoen in de meerderhedenrace bij de koning, loont het altijd de moeite om tenminste één wachter bij de stadsmuur te plaatsen. Na elke derde ronde wordt de markt aangevuld volgens de volgende openliggende kaart bij de koning.

De gekochte gebouwen hebben ieder een eigenschap waarmee een speler zijn voordeel kan doen; zo geeft de Inn een speler telkens een grondstof korting wanneer hij in de Guild Hall een speciale karakterkaart wil verwerven; het House of Trade geeft een extra goud bij verkoop of een extra goud korting bij aankoop van een grondstof; en zo heeft elk gebouw wel zijn eigen specificaties en aantrekkingskracht. De duurdere gebouwen geven een speler extra overwinningspunten voor wetenschaps-, kunst- of wachterkaarten aan het eind van ieder seizoen, of aan het eind van het spel, zoals het Magister’s Court, dat een overwinningspunt oplevert voor elke speciale karakterkaart die een speler in zijn bezit heeft.

Na drie seizoenen is het over en uit; er worden nog punten gegeven voor de meerderheden die op de kaart bij de koning staan, de gebouwen met een eindconditie worden nog gescoord, en dan is het klaar.

De plekken waar een speler zijn arbeiders kan inzetten, zijn beperkt. Bij minder dan vier spelers worden er bij de diverse gebouwen plekken afgedekt, waardoor het spel zelfs met twee spelers voldoende concurrentie biedt. De vraag bij dit soort inzetspelen blijft altijd: ‘Zal ik eerst nog even bij A iets inzetten, om daarna mogelijkheid B of zelfs C te kunnen doen?’, waardoor het in sommige gevallen zo kan aflopen dat de inzet bij A tot gevolg heeft dat andere spelers bij B of C de acties eerder doen en deze vervolgens dus niet meer beschikbaar zijn.

Maar met de Cleric kan de actie op een reeds bezet veld toch nog steeds worden uitgevoerd, en deze kaart zal in een lopende ronde, indien beschikbaar en gekozen in de set handkaarten, in de handen van spelers blijven totdat het echt nodig is. In eerste instantie zal begonnen worden met het uitspelen van de basis- (Courtier) kaarten tenzij er een andere dringende reden is, zoals bijvoorbeeld als eerste met de Merchant in de Repository twee gratis grondstoffen te pakken, in plaats van slechts die ene met een Courtierkaart. Deze Magisterkaarten Merchant, Cleric, Tax Collector en Scribe geven het spel extra jeu.

Iedere speler heeft wel een voorkeur voor een bepaald gebouw. Soms hebben twee spelers op hetzelfde moment hetzelfde gebouw in gedachten; dan komt het erop aan wie het eerste de benodigde blokjes bij elkaar weet te sprokkelen, eventueel met de functies van andere reeds in zijn bezit zijnde gebouwen. Sommige gebouwen kunnen elkaar leuk versterken, zoals de Laboratory die een gratis grondstof geeft wanneer een speler in de Marketplace gaat staan, en het House of Trade, die een speler op de Marketplace goedkoper laat inkopen en duurder laat verkopen.

De spelregels zijn duidelijk en overzichtelijk; de eigenlijke spelregels beslaan slechts ruim vijf tekstarme pagina’s die aantrekkelijk en duidelijk zijn vormgegeven, waarbij de uitleg van de gebouwen de grafische hoofdmoot vormt. Jammer dat twee kleinere typo’s het net niet perfect maken.

Archon loopt nog even de bekende paden af die we allemaal al van andere spellen kennen: worker placement (Säulen der Erde, Stone Age), gebouwen kopen en gebruiken (Puerto Rico), einde-rondevoorwaarden (Die Tore der Welt), tussentijdse waarderingen, grondstoffen verhandelen op de markt, en een variabele spelersvolgorde. Alleen die laatste, die werkt alleen redelijk goed bij het maximum van vier spelers. In het begin van het spel wordt de spelersvolgorde bij toeval bepaald. Daarna wordt die speler startspeler, die aan het eind van een ronde de meeste kaarten op de hand heeft, waarbij ieder van de Magisterkaarten een gelijke stand doorbreekt. Maar een speler zal eigenlijk altijd alle kaarten willen spelen; waarom zou hij zichzelf willen beperken? Dat betekent dat de spelersvolgorde vaak gefixeerd is en alleen verandert wanneer een speler echt geen goede bestemming voor de laatste kaart heeft. Het is jammer dat hier niet een ander mechanisme voor is bedacht.