xxxx xxxx

Hart an der Grenze
Auteurs: André Zatz & Sergio Halaban
Uitgever: Kosmos
Jaar: 2006

recensie door
x
De laatste dag van de vakantie; we doen nog even wat boodschappen op de lokale markt. Daar wemelt het van de verleidelijke aanbiedingen. Behalve de gebruikelijke souvenirs als sambaballen voor tante Sjaan en een sombrero voor oom Aart, zien we ook voor onszelf diverse artikelen zoals handgedraaide sigaren, sterke drank, en antieke beeldjes. Zo goedkoop waren we er nog nooit aangekomen; daar betaal je normaal een fortuin voor! De enige zorg is om deze laatste niet legale waar langs de douane te loodsen. Ach, die hebben het zó druk, we glippen er vast wel doorheen! Oeps, daar wordt een priemende vinger in onze richting gestoken: openmaken! We proberen een subtiele omkooppoging: 'Ach beste man, kan ik u misschien behulpzaam zijn bij de studiekosten voor uw dochtertje?'
x
Zo ongeveer gaat het er in dit spel aan toe, waar om de beurt een speler de sheriffster opspeldt en probeert de poker faces te interpreteren. Heuse blikken minikoffertjes staan de spelers ter beschikking, waar ze een tot vijf warenkaarten instoppen. Vervolgens melden ze wat ze er in hebben, waarbij het aantal waren in ieder geval moet kloppen: 'O, gewoon, drie sombrero's!'. 'En ik, ik heb vijf kruiken. Ze waren zó goedkoop!' 'Een set sambaballen.' 'Twee sombrero's.' Tja, wat moet je daar nu mee? Tussen de legale waar zit vast een antiek beeldje verstopt, en misschien wel twee ook!
x
Een speler mag maar één soort waar aanmelden. Twee sombrero’s en een kruik, hoewel allemaal legaal, worden bij de grens als drie sombrero’s of drie kruiken aangemeld. Illegale waar als sigaren, sterke drank of gouden beeldjes wordt natuurlijk sowieso als onschuldige waar (kruiken, sambaballen, sombrero’s) genoemd.
x
Als de koffer opengaat, en er rolt inderdaad verboden of niet aangemelde waar uit, dan moet er boete worden betaald, aan de bank, en de verboden spullen worden verbeurd verklaard. Maar de speler die de douaneambtenaar speelt, kan ook worden omgekocht, en geld is uiteindelijk waar het om draait in dit spel. Er kan één speler worden gecontroleerd; alle andere spelers hebben deze beurt geluk (‘Dat scheelde een haar!’ - leuke verhalen voor thuis!) en mogen hun waar uit hun koffer in een aparte stapel vóór hun koffer opslaan. Wel beschikt elke speler over een extra contrôlesteen waarmee hij als ambtenaar in functie, dus als hij de sheriff is, eenmalig in het spel een tweede speler in een beurt kan controleren.
x
x x
Is de getoonde waar legaal, en klopt het aantal en de opgegeven goederen ook nog, dan krijgt de speler hiervoor een kleine vergoeding per waar uit de bank. Hoeveel dit is, staat onderaan op elke goederenkaart aangegeven. Bij verboden waar moet dit bedrag aan de bank worden betaald.
x

Bovendien heeft elke sheriff eenmalig in het spel ook nog de mogelijkheid om bij een andere speler in de koffer te gluren en er alle waar uit te confisceren (en in eigen zak/koffer te steken) die niet overeenkwam met de aangifte van de speler.
Na elke beurt worden de warenkaarten op de hand weer tot vijf aangevuld en begint een nieuwe ronde met een nieuwe sheriff.
x
Als iedere speler een keer douaneambtenaar is geweest, is een ronde afgelopen. De waren die het land binnen zijn gesmokkeld, al dan niet legaal, worden nu verkocht tegen de prijs die op de kaart staat. Per ronde kunnen drie kaarten worden apart gelegd; deze geven mogelijk dubbele opbrengsten aan het eind van het spel.
Na drie rondes worden de gespaarde waren aangeboden, maar hier geldt per artikel en per spelersaantal een wisselende limiet: wordt er door de spelers gezamenlijk teveel aangeboden, dan incasseert alleen de speler met de meeste verzamelde kaarten tot de limiet van de desbetreffende waar, met daarna nog eventuele volgende spelers, tot de limiet is bereikt. Alle overige spelers met dezelfde waren krijgen niets; hun kaarten zijn waardeloos. Uiteindelijk wint de speler met het meeste geld.
x
De koffertjes vormen het blikpunt van het spel; ze zijn in mooie wisselende dessins uitgevoerd en er zit zelfs een koffer met Catan-opdruk bij! Het is elke beurt weer een hele afweging welke warenkaarten in de koffer te stoppen om te proberen deze het land uit te smokkelen. Als een speler al een tijd niet gecontroleerd is, dan is de kans wat groter dat ie door een nieuwe sheriff wordt ondervraagd en is het zaak om er slechts identieke legale waar in te doen en  dit bij de grens eerlijk op te biechten. Aan de andere kant: moeten, om het risico te beperken, de gouden beeldjes niet beter allemaal in een keer in de koffer? Maar valt het dan niet een beetje op als er vijf (vijf!) sombrero’s worden aangemeld?
De aparte stapeltjes voor de koffer, onder de koffer, en de handkaarten, kunnen in de loop van het spel nogal gemakkelijk door elkaar worden gehaald, ook omdat elke ronde de blikken koffer moet worden geopend om de kaarten eruit te halen, hetzij voor een controle, hetzij om de waren veilig te stellen. Omdat de kaarten er wat minder gemakkelijk uit te halen zijn, pakt elke speler zijn koffer en schudt deze ondersteboven, terwijl ondertussen drie nondescripte stapeltjes op tafel liggen. En welke stapel was dan ook al weer van de handkaarten?
x
Het geld is heerlijk overdreven groot uitgevoerd; het is duidelijk waar het in het spel om draait. Ook de sheriffster die elke douane ambtenaar op moet spelden als het zijn beurt is om de koffers te controleren draagt bij aan de sfeer van het spel. 'Hart an der Grenze' heeft een hoog hilarisch gehalte; het is grappig om alle uitgestreken gezichten aan tafel de meest onschuldige waar te zien noemen. Dit is typisch een spel waar de spelers zich een beetje moeten inleven, een toneelstukje spelen, om de sfeer op te peppen. Maar het is de vraag of dit spel na een paar keer spelen hetzelfde vermaak weet te bieden; de melige sfeer gaat al snel vervelen.
x
Niet iedereen is trouwens even goed in het spelen van toneelstukjes, maar ook niet iedereen heeft hetzelfde gevoel voor -gedateerde- humor à la Heinz Rühmann, Mickey Rooney, ‘Die Drei von der Tankstelle’ of ‘Car 54, Where Are You?’. Het is deze humor die wordt aangesproken bij het spelen van dit spel. We hebben daardoor het idee dat dit spel in een andere, meer onschuldige tijd, beter tot zijn recht zou zijn gekomen. Helaas is die tijd voorbij.
© 2006 Richard van Vugt

Hart an der Grenze, André Zatz & Sergio Halaban, Kosmos, 2006 - 3 tot 6 spelers vanaf 10 jaar, 45 tot 70 minuten
x
x
x