xxxx xxxx

Helvetia
Auteur: Matthias Cramer
Uitgever: Kosmos
Jaar: 2011


recensie door

x

We besturen afgelegen Zwitserse dorpjes die, net bevrijd van het juk van Napoleon, streven naar welstand. Hoe dit bereikt kan worden staat al als hint op de doos: 'Dörfer bauen, Paare trauen'. Oftewel, men probeert zelf met koeien en geiten een bedrijfje op te bouwen, en ziet de kinders graag trouwen met iemand uit een belendend dorp die bijvoorbeeld iets leuks doet met erts of brood. Er wordt natuurlijk ook voortgeplant, en zo groeit het dorp in omvang en inwoners.


x
Iedere speler krijgt een eigen dorpsplein en drie startgebouwen die een basisgrondstof produceren. Ook krijgt iedereen dorpsbewoners in zijn kleur, mannen en vrouwen. Een gebouw kan pas iets produceren als er een dorpsbewoner staat die het werk kan uitvoeren; aan het begin staat er al een bewoner op ieder gebouw. Spelers beginnen met vier actieschijven. Wie aan de beurt is mag zijn schijven inzetten op een van de vijf verschillende rollen die staan afgebeeld op het centrale bord.
x
Wie de bouwmeester kiest mag een gebouw bouwen per schijf die hij op het bord plaatst. Met twee schijven tegelijk mag je dus meteen twee gebouwen kopen! De gebouwen moeten betaald worden met goederen die staan afgebeeld in de linker bovenhoek van het gebouw. Je betaalt door een eigen actieve dorpsbewoner -die rechtop staat- die op een gebouw staat dat het te betalen goed produceert, op zijn kant neer te leggen. Een gebouw dat een hout en een steen kost moet dus betaald worden door een dorpsbewoner op een houtproductiegebouw en een dorpsbewoner op een steenproductiegebouw te inactiveren. Dit gebouw mag zich ook in het dorp van een medespeler bevinden, wat kan gebeuren door een huwelijk. 
x
Maar het wordt ingewikkelder! Er zijn ook complexe goederen die gemaakt worden uit een ander goed. Zo maak je een geit met behulp van water, en als er met een geit betaald moet worden, moet dus ook een emmer water meegeleverd worden. Er zijn ook drieklappers zoals graan wordt koe wordt boter. Het nieuw gekochte gebouw mag meteen worden aangelegd aan het dorpsplein, en als er nog een bewoner beschikbaar is op het plein trekt hij direct in het nieuwe gebouw en is het ook meteen bruikbaar.
x

De voerman brengt goederen naar de stad, wat punten oplevert. Voor iedere schijf die een speler op de voerman legt mag hij een eigen goed leveren, wat erop neer komt dat het goed betaald wordt door dorpsbewoners te inactiveren, en de speler een blokje in zijn kleur op de afbeelding van het geleverde goed op het centrale bord plaatst.


x

En hoe krijgen we al die inactievelingen weer op de been? Met de nachtwacht! Voor iedere schijf die een speler op de nachtwacht legt mag hij een 'kwadrant' (kwart dorp) activeren, in zijn eigen of in een ander dorp. Iedereen wordt dan weer actief, ook dorpelingen van de medespelers! Met de pastoor kun je een volwassene vanaf het dorpsplein, of een kind vanuit de school, want je kan er niet vroeg genoeg bij zijn en wat leer je nou helemaal op zo'n dorpsschool, laten trouwen met iemand in een belendend dorp. Heeft de speler waar je mee trouwt toevallig een actieschijf van jouw kleur in zijn dorp liggen, dan mag je die als bruidsschat incasseren. Zo kunnen de spelers aan nog twee extra schijven komen.

x
x
En na trouwen komt: de vroedvrouw! Voor iedere schijf mag een koppel in het eigen dorp een kind krijgen. De speler mag zelf kiezen voor jongen of meisje; als je een man of vrouw uit de voorraad achterover kantelt is de afbeelding van een baby (of eigenlijk een eng mismaakt gedrochtje zonder onderarmen) zichtbaar. Zodra er nog maar één speler over is die actieschijven bezit, is de ronde afgelopen. Die speler wordt automatisch startspeler.
x
Van iedere rol bestaat een mini-bonustegel die op dat moment wordt uitgereikt aan de speler die de meeste schijven op die rol heeft staan. Dat fiche geeft de speler in de volgende ronde de gelegenheid om eenmalig de bijbehorende actie te doen zonder dat het hem een actieschijf kost. Dan worden de punten geteld. Ieder puntengebouw is drie punten, ieder blokje op de afbeelding van de markt in de stad, de personentegels en startspelerstegel zijn allemaal een punt, en dan nog de speciale puntenfiches die hier en daar te verdienen zijn. Als een speler de 20 punten heeft bereikt is het spel afgelopen en heeft ie meteen gewonnen. Maar zoniet, dan start de volgende ronde. Er komen nieuwe gebouwen in de etalage, de kinderen die op school zitten zijn volleerd en trekken naar het dorpsplein en de nieuw geboren baby's gaan naar school.


x
x
x
Hoewel de strak vormgegeven, abstracte stijlvolle rode doos met een Zwitsers kruis en een silhouet van de Matterhorn iets totaal, absoluut compléét anders suggereert, is Helvetia sfeervol vormgegeven en geïllustreerd. Helaas gaat dit ten koste van de speelbaarheid. De icoontjes die aangeven wat een gebouw kost en vooral wat het doet, zijn te klein en te diffuus tegen de drukke en donkere achtergrond.
x
En dan komen er ook nog een man, een vrouw en een baby bovenop te staan en is het helemaal niet meer te zien waar het gebouw voor dient. Aangezien het de bedoeling is om met medespelers te trouwen en zo ook van hun gebouwen gebruik te maken is dit een grote hindernis. 'Dat mannetje van mij dat daar bij jou staat, wat kan die eigenlijk?' -daar plan je geen beurten op.
x
x

Daarnaast zijn er teveel gebouwen, goederen en mogelijkheden, wat Helvetia echt tot een hoofdpijnspel maakt. Het gebeurt regelmatig dat een speler denkt alles voor elkaar te hebben, maar halverwege merkt dat-ie toch ergens een graan tekort komt. En zie dan de beurt, waarin al talloze poppetjes zijn geïnactiveerd, nog maar eens ongedaan te maken. Dit maakt de beurten ook lang, omdat er elke keer gerekend moet worden wat er in een beurt mogelijk is: denkverlamming! Vooral de 'ruil' gebouwen, waarmee je een afgebeeld goed in een ander afgebeeld goed kan omzetten, dragen bij aan de onoverzichtelijkheid van het geheel omdat er nóg meer mogelijk wordt. En met al die complexe goederen waarbij eventueel ook nog geruild wordt, gaan er soms wel vijf inwoners op inactief voor het produceren van één goed! Daar kan de nachtwacht bijna niet tegenop wekken. Alles bij elkaar is Helvetia een onoverzichtelijk spel met veel gepieker en weinig spelplezier.

© 2012 Barbara van Vugt

Helvetia, Matthias Cramer, Kosmos, 2011 - 2 tot 4 spelers vanaf 12 jaar, 60-90 minuten


Zeer grijze, moeilijk te onderscheiden symbolen; Vohwinkel tekent niet, hij boetseert -niet bepaald mijn stijl
Origineel spelmechanisme; speelt na eventjes doorbijten lekker weg. Echt een spel waar je helemaal in kan zitten.
Niks mis mee, maar iets teveel gedoe
x
x
x